Kitobning maqsadi va ahamiyati
Ushbu kitobning asosiy maqsadi – rus va o‘zbek tillaridagi eng mashhur frazeologizmlar va maqollarning qiyosiy tahlili orqali ikki xalq madaniyatining o‘zaro o‘xshash va farqli jihatlarini ko‘rsatishdan iborat. Kitob til o‘rganuvchilarga iboralarni shunchaki yodlab olish o‘rniga, ularning kelib chiqish tarixini va ma’nosini chuqur anglab yetishga yordam beradi. Bu esa xorijiy tilni nafaqat grammatik qoidalar darajasida, balki uning “jonli” qatlamida o‘zlashtirish imkonini beradi. Kitobning ahamiyati shundaki, u madaniyatlararo muloqotda yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan tushunmovchiliklarning oldini oladi hamda ikki xalq orasidagi o‘zaro hurmat va yaqinlikni mustahkamlashga xizmat qiladi.
Frazeologizmlar va maqollarning til va madaniyatdagi oʻrni
Frazeologizmlar va maqollar har bir tilning ajralmas qismi bo‘lib, ular xalqning asrlar davomida shakllangan donoligi, hayotga bo‘lgan munosabati va dunyoqarashini o‘zida mujassam etadi. Ular nutqni boyitadi, unga obrazlilik va his-tuyg‘ularni qo‘shadi. Frazeologizmlar shunchaki so‘zlar yig‘indisi emas, balki chuqur ma'no va tarixga ega bo‘lgan madaniy kodlardir. Rus va o‘zbek maqollarini qiyosiy o‘rganish orqali biz har ikki xalqning o‘tmishi, an’analari, qadriyatlari va mentalitetini yaxshiroq tushunishga muvaffaq bo‘lamiz.
Kitobdan kimlar foydalanishi mumkinligi haqida
Ushbu kitob keng o‘quvchilar doirasiga mo‘ljallangan:
1. Til o‘rganuvchilar: Rus yoki o‘zbek tilini o‘rganayotganlar uchun bu qo‘llanma nutqni jonlantirish va o‘z bilimlarini amaliyotda qo‘llash uchun foydali manba bo‘ladi.
2. Tarjimonlar: Badiiy va publitsistik matnlarni tarjima qilishda to‘g‘ri ekvivalentni topishda yordam beradi.
3. O‘qituvchilar: Dars jarayonini yanada qiziqarli va samarali tashkil etish uchun tayyor materiallar manbai sifatida xizmat qiladi.
4. Madaniyatlararo muloqotga qiziquvchilar: Turli xalqlar madaniyati va mentalitetini o‘rganishga qiziquvchilar uchun ajoyib qo‘llanma bo‘ladi.
1. Время краску с лица сгоняет
O'zbekcha ma'nosi: Vaqt hamma narsani o'tkazadi va unutiladi, hatto eng og'ir dard-alamlar ham vaqt o'tishi bilan susayadi Kelib chiqishi: Eski rus tilida "krasku sgonyat" – rangni, go'zallikni yo'qotish ma'nosida ishlatilgan O'zbek analogi: "Vaqt har dardga davo", "Vaqt hamma yilashni bitiradi" Misol: После смерти мужа она долго горевала, но время краску с лица сгоняет – теперь она снова улыбается.
2. Время на время не приходится
O'zbekcha ma'nosi: Vaqtlar har xil bo'ladi, hech nima doimiy emas, hayotda o'zgarishlar muqarrar Kelib chiqishi: Eski rus maqoli, vaqtning o'zgaruvchanligini bildiradi O'zbek analogi: "Dunyo aylanma tosh", "Bir kun suv ustida, bir kun suv ostida" Misol: Сейчас у нас трудности, но время на время не приходится – будут и лучшие дни.
3. Время не дремлет, часы не стоят
O'zbekcha ma'nosi: Vaqt tez o'tadi va hech qachon to'xtamaydi, qaytarib bo'lmaydi Kelib chiqishi: Soat ixtiro bo'lgandan keyin paydo bo'lgan maqol O'zbek analogi: "Vaqt o'tar, yosh ketar", "O'tgan kun qaytmaydi" Misol: Не откладывай учебу на завтра – время не дремлет, часы не стоят.
4. Время не птица – за хвост не поймаешь
O'zbekcha ma'nosi: Vaqtni to'xtatib bo'lmaydi, uni nazorat qilib bo'lmaydi Kelib chiqishi: Qushni dumi bilan ushlab bo'lmasligining obrazli ifodasi O'zbek analogi: "Vaqtni qo'lga olib bo'lmaydi", "Shamol bilan chopishmoq" Misol: Хотел бы вернуться в молодость, но время не птица – за хвост не поймаешь.
5. Время подойдет, так и лед пойдет
O'zbekcha ma'nosi: Har narsaning o'z vaqti bor, sabr qilish kerak Kelib chiqishi: Qishda muz erishi bahor kelganda sodir bo'lishiga ishora O'zbek analogi: "Har ishning o'z vaqti bor", "Sabr tugining oltin mevalari" Misol: Пока не находишь работу, но время подойдет, так и лед пойдет – что-то обязательно найдется.
